Cách cài đặt máy điều hòa sao cho an toàn đối với trẻ nhỏ

Có một sự thật ai cũng chấp nhận là: trẻ em, đặc biệt là trẻ nhỏ khác biệt hẳn so với người lớn; và máy điều hòa giúp cho chúng ta - những người lớn dễ chịu hơn, đặc biệt là ở xứ sỏ nhiệt đới nóng ẩm như tại Việt nam.

Vậy tại sao ta lại dùng cảm giác của chính bản thân - một người lớn đúng nghĩa để cài đặt các thông số máy điều hòa cho trẻ? Nếu cứ tiếp tục làm theo lối này, không những trẻ sẽ không có cảm giác tốt, mà còn có khả năng gây hại cho sức khỏe trẻ.

Trong bài viết này, bác sẽ trao đổi một số khía cạnh cơ bản nhưng đặc biệt hữu ích để mọi người cài đặt máy điều hòa sao cho an toàn với sức khỏe trẻ:

- Môi trường không khí xung quanh tác động như thế nào đến cơ thể trẻ.

- Như thế nào là một môi trường không khí lý tưởng

- Cái được và không được của máy điều hòa không khí dân dụng

- Các lưu ý gì khi cài đặt máy điều hòa cho trẻ nhỏ

1. Môi trường không khí bên ngoài tác động trực tiếp đến trẻ thông qua tiếp xúc trực tiếp đến niêm mạc đường hô hấp và bề mặt da.

Tại đường hô hấp, niêm mạc đường hô hấp được bao phủ bởi một lớp chất nhầy và lông mao. Lớp chất nhầy này có khả năng giữ lại bụi bẩn, vi khuẩn, virus và các tác nhân gây hại khác. Lông mao có chức năng đẩy các chất nhầy chứa bụi bẩn và vi khuẩn ra khỏi đường hô hấp, giúp làm sạch và ấm không khí trước khi vào phổi.
Da có chức năng điều tiết thân nhiệt và giữ môi trường ổn định cho các cơ quan bên trong hoạt động. Trẻ em có diện tích bề mặt da lớn hơn so với khối lượng cơ thể và lớp mỡ dưới da mỏng. Bên cạnh đó, hệ thống điều hòa thân nhiệt chưa phát triển hoàn thiện nên khó điều chỉnh nhiệt độ cơ thể khi môi trường thay đổi đột ngột. Điều này có nghĩa là trẻ em dễ mất nhiệt hơn qua da so với người lớn, dễ bị sốc nhiệt hơn, đặc biệt là ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.

Do vậy duy trì nhiệt độ, độ ẩm, độ thoáng lý tưởng môi trường không khí bên ngoài có vai trò rất quan trọng đối với sự phát triển và phòng chống bệnh tật của trẻ. Trong điều kiện khí hậu tại nước ta, việc sử dụng máy điều hòa là cần thiết để đạt được mục tiêu này.

2. Như thế nào là không khí và môi trường lý tưởng cho bé:

Trong phòng, nhiệt độ thích hợp là 25 đến 27 độ, độ ẩm khoảng 50 - 60% .
Oxy trong phòng phải ổn định, không có thán khí (khí không tốt cho hô hấp).
Không khí trong phòng phải sạch, không có bụi và các vi sinh vật lơ lửng trong không gian.

3. Máy điều hòa trong các hộ gia đình, làm được 2 việc tốt:

Đưa được nhiệt độ trong phòng xuống giá trị mong muốn
Đối với các loại máy đời mới và được bảo trì đúng cách còn loại được các vi sinh vật, hạt bụi nhỏ lơ lửng trong không khí.

4. Nhưng có 2 việc chưa ổn khi dùng máy lạnh:

Máy làm độ ẩm không khí giảm thấp. Càng cài đặt nhiệt độ thấp, càng làm không khí trong phòng khô. Mà nhiệt độ thấp và khô cực kỳ không tốt cho đường hô hấp ở trẻ nhỏ. Không khí khô lạnh, gây tổn thương niêm mạc, khô đóng dịch nhầy làm tắc các đường dẫn khí nhỏ trong phổi.
Muốn làm lạnh có hiệu quả, cần phải đóng cửa phòng. Nếu đóng cửa phòng kín, không có lưu thông không khí với bên ngoài, sẽ gây cảm giác ngợp do thiếu oxy, và ứ co2 trong phòng. Điều này dễ thấy nhất khi ngủ máy lạnh trong phòng đóng kín cửa, qua đêm, sáng dậy sẽ cảm giác uể oải, mỏi cơ, nhức đầu… Đóng kín cửa cũng vô tình làm ứ đọng các vi sinh vật, nấm mốc trong phòng, có nguy cơ gây hại nếu bị lâu và kéo dài.

5. Do vậy khi dùng máy điều hòa cần chú ý các điều sau:

Để nhiệt độ không quá thấp, nên để 26 - 27 độ, để thêm quạt nhỏ tạo dòng không khí tuần hoàn trong phòng. Đồng thời để trẻ mặc đồ thoáng, không ủ kín, tạo cảm giác thoáng, dễ chịu cho trẻ. Xoay trở trẻ để làm thoáng khí các vùng cơ thể tiếp xúc với mặt nệm, mặt giường, như vùng chẩm, gáy, vai, lưng, mông.
Nên dùng quạt hút, hoặc không đóng kín cửa, hoặc 2 - 3 giờ mở cửa phòng rộng để có không khí tươi trao đổi vô phòng
Nên có nhiệt kế và ẩm độ kế trong phòng để theo dõi và đièu chỉnh cài đặt máy lạnh kịp thời.
Chú ý việc bảo trì máy lạnh định kỳ để đảm bảo máy hoạt động ổn định và loại bỏ các bụi bám, vi khuẩn nấm mốc từ máy lạnh có thể khuếch tán vào không khí phòng.
Vệ sinh phòng thường xuyên, loại bỏ bụi bẩn, nấm mốc trong phòng

Một lưu ý khác cũng quan trọng không kém, khi nhiệt độ bên ngoài quá cao, tạo sự chênh lệch giữa bên ngoài và bên trong phòng, không nên cho bé đi ra vô phòng thường vì cơ thể cần nhiệt độ ổn định. Nguy hiểm ở trường hợp này, nhiệt độ thay đổi nhiều và nhanh làm cho bé dễ bị cảm, đôi khi mắc bệnh. Tác hại trong trường hợp này tương tự như kiểu sốc nhiệt ở lớn vậy.

Ts. Bs Phan Tiến Lợi

Trưởng khoa Tim mạch, Bv Nhi đồng Thành phố

Phụ trách chuyên môn phòng khám